قاسم بهرواري:زۆربهيا ڕۆمانێن كوردي رهنگڤهدانا ژيانێ ناكهن2010-12-02
زوزان سادق تروانشي: نڤێسينا ئهدهبي ب ههردو جۆرێن خوه ڤه شعر و پهخشان پێدڤي ب وێ هزرێ يه ئهوا تهنها ل دهف هندهك كهسێن بژاره ههي، نڤێسهرێن كورد ژي تومارهكا ديرۆكي د مێژوويا كوردي و دهولهت بوونا كوردي دا گێرايه. گهلهك ژ شاعێر و نڤێسهران بووينه ئهگهر بۆ پتر خورتبوون و بلندكرنا ههستا نهتهوهي يا مللهت و تاكه كهسێ كورد. ئهڤجا ڤهگێرانا روودان و سهرهاتێن ديرۆكا سياسي يا كوردي ئهڤرۆكه يا كهتيه بهر پێنوسێن داهێنهرێن كورد و يێن دبنه چيرۆك و رۆمان... بياڤێ پتري ههميان نڤێسهر ئازاديا ڤهكرنا سنورێن دهربڕينێ بۆ خوه دبينيت نڤێسينا رۆمانێ يه، چونكي دميانا وێ نڤێسينێ دا ب زمانێ خهلكێ خوه رهنگڤهدانا كهتوارێ ژيانا جڤاكێ خوه دكهت. رۆمانا (النسر التائه) يا نڤيسهر قاسم برواري ب دو پشكا و ب زمانێ عهرهبي ئێخستيه ل ژێر دهست و مێشكێ خاندهڤاني. و بۆ پتر زانينا ئهڤي ژانڕێ ئهدهبي ل جهم ڤي نڤێسهري ئهڤ بوچوونه دگهل هاتينه گهنگهشهكرن. ل دۆر دهستپێك و ئاستێ رۆمانا كوردي د ئهدهبياتێن كوردي دا دبێژيت: مه وهكو دهستپێكا رۆمانێ دناڤ ئهدهبياتێن كوردي دا يا ههي. و بهرههم ژي مهيێن ههين ئهوا ب ناڤێ كهرستێ ناڤهرۆكێ يا بابهتێ رۆمانێ، لێ گهلهك ژ ڤان بهرههمان ل ئاستێ پێدڤي نينه، چونكي زۆربهيا ناڤهرۆكا وان رهنگڤهدانا واقعێ ژيانێ ناكهت، بهلكو نڤيسهرێن مه دڤێت دارشتنا وان وهكي هندهكێن بياني بيت. ئهز دبينم رۆمانا كوردي ژي پێدڤيه تايبهتمهنديهكا جودا ههبيت. و سهركهفتنا رۆمانا ههر مللهتهكي گرێداي لايهنێ نهتهوهي يه بۆ نموونه رۆمانا فرهنسي د ههر دهم و چهرخهكي دا جياوازيا خوه يا ههي. ديسان جوداهيا خوه يا دگهل رۆمانا رووسي ههيه. سهبارهت ئهو رۆمانێن نوكه د گۆرهپانا ئهدهبي دا كانێ دچنه دچارچوڤێ رۆمانێ دا يان نه؟ بهرواري دبێژيت: تا ڕادهكێ ئهو رۆمانێن مه ههين دچنه دبن وي چارچۆڤهي ڤه.ومن رۆمانێن (ئهنور محهمهد تاهر، محهمهد سهليم سياري) ێن خاندين و نڤيسينێن ههردوكان ب پلهكا سهركهفتي دهێنه هژمارێ و وان شيانێن باش يێن ههين، بهلێ خوه گهلهك دپارێزن و پتر جهڤهنگان بكاردئينن. ل دۆر ساخلهت و نڤێسينا رۆمانێ دبێژيت: ئهو كهسێ دڤێت ببيته رۆمانڤێس دڤێت بهرههمێن ههمه جۆر و فره زمان بخوينيتن داكو شارهزاي بۆ د شێوه و شێوازێ دارشتن و دهربڕينێ دا پهيداببيت. ديسان دڤێت رێنماێن نڤێسينا رۆمانێ بزانيت كو ئهوژي (هزر، ئارمانج، زێدهباري رهگهزێن رۆمانێ ب خوه). ههروهسا شێواز و نڤێسينا وێ هزرا ئهو د دارێژيت دڤێت ل ئاستێ خاندن و رهوشهنبيريا خهلكي بيت مينا نڤێسينێن نڤێسهرێ ميسري(نجيب محفوڤ). نه بتنێ تهخهكا دهستنيشانكري ژ خاندهڤانا بخوينن. ئانكو زمانێ دهربرينێ يێ سادهبيت لێ ب مهرجهكي نه هندێ لاواز بيت كو ژ بهايێ جوانيا ئهدهبي بهێته خارێ، بهلكو دڤێت ههر ههلگرا ههمان ساخلهتێن بها و بهرز بيت. ل دۆر رۆمانا »النسر التائه« كانێ راستيه يان ئاشۆپه دبێژيت: ئهڤ ڕۆمانه ب ههمي رهگهزێن خوه يێن دهمي و جهي و كهسايهتيان نێزيكي 80٪ راستينه و زۆربهيا ناڤێن وان ب خوه ژي د دروستن ونههاتينه گهورين و گهلهك ژ وان كهسان دساخن و يێ ل جهێن بهرز و بالا. لێ رۆمان ژ بابهتێن رومانسي و دلداري نههاتيه دوور ئێخستن، لهوما لايهنهكێ رۆمانێ تێكهلكرنهكا واقعي- ئاشوپي دڤهگێرانێ دا ديتيه، چونكي هندي بازارێ دلداريێ يه پێدڤي ب ههستا كهسايهتي يهكو تێدا ههبيت زێدهباري روودانێن ههوالگێري و لهشكهري پێدڤي ب وهفاداريهكا راستهقينهيه و رۆمانا »النسر التائه« ژ ڤان بوارن ژي نههاتيه پاشئێخستن. ل دۆر چارهنڤێسێ دهزگرا»شێركو« ي قارهمانێ رۆمانێ و خێزانا وي بهرێز دبێژيت: ئهنفال وهكو خالهكا ديرۆكێ دگهل مللهتێ كورد يا هاتيه ڤهچنين، لهوما گهلهك ژ خێزانێن كورد بوينه قورباني ئهڤي ستهمكاريێ. دهزگرا قارهماني و خێزانا وي بوينه قوربانێن ڤان ئهنڤالان و تاكو نوكه د بێ چارهنڤێسن. دپسيارهكێ دا كانێ بوچي رۆمانا خوه ب زمانێ عهرهبي نڤێسيه دبێژيت: جهێ داخێ يه كو زۆربهيا خاندهڤانێن مه ئهوێن ژيێ وان ژ 20 ساليێ وێ ڤه عهرهبي دزانن، لهوما مه ب زمانێ عهرهبي چاپ كريه، ديسان ئارمانجا دوێ ئهو بوو ئهم بۆ گهلهك ژ وهلاتێن دهوروبهر و عهرهبان ديار بكهين كو كوردان گهلهك نهخوهشي و دهردهسهري برينه و دناڤ چهرگێ رژێمێ و ستهما وان دا هندهك مێرخاسێن كورد ههبوون گيانێ خوه قوربانێ دلوپهكا ئازاديا مللهتێ خوه كريه. ههروهسا جهێ ئاماژێ يه كو نوكه تێكستا ب زمانێ كوردي ژي يا ل دهف من ههي بهلێ يا پێدڤيه جههكێ چاپهمهنێ خوه ل چاپكرنا وێ بكهته خودان. ل دۆر ئارمانجا نڤێسينا ناڤهرۆكا ڤێ رۆمانێ گوت: دهمێ من هزر دنڤێسينا ڤێ رۆمانێ دا كري من ڤيايه پهيامهكێ تێدا ديار بكهم ئهوژي بهرچاڤكرنا رۆلێ وان كهسانێن زهحمهت ب ئازادكرنا وهلاتێ خوه بوراندين ديار بكهم، ههروهسا مێرخاسيا وان بهرچاڤ بكهم و ئهو پلانا هزري ئهوا دناڤ مێشكێ تاكه كهسێ كوردا ههي. دپسيارهكا تهكنيكي دا سهبارهت پيڤهرێن نڤێسينا رۆمانێ بهرێزي گوت: دبيت پيڤهري تهكنيكي و لايهنێن دارشتن و ڤهگێران و ئێستاتيكا ئهدهبي و وتێكهلگرنا وێنهيان دناڤ مێشكێ خاندهڤاني دا. زێدهباري تهكنيكا ب رێزكرن و چنينا تهڤنێ روودانا دبنه فاكتهرێن هاريكار بۆ ئاڤاكرنا رۆمانهكا هونهري، سهرهراي ڤێ چهندێ »قاسم بهرواري« پيڤهرێ قهبارێ مهزنيێ دكهته خالهك بۆ رۆمان بوونا ڤي جۆرێ ئهدهبي، لێ ب شێوهكێ گشتي خاندهڤان ژي رۆلهكێ سهرهكي د برياردانا ڤێ چهندێ دا دبينيت چونكي بهرههمێ ئهدهبي وێنهكێ ئاراستهكريه بۆ خاندهڤانێ ئهڤجا نڤێسهرێ شارهزا ئهوه يێ بشێتێ ڤي وێنێ ئاشوپي وهكي فلمهكي دهزرا خاندهڤاني دا ل دهمێ خاندنێ دا پهيدا بكهت. ئهرێ ئهڤ رۆمانه دێ بيته فلم يان نه؟ و شيانێن ئهكتهري ههنه يان نه دبێژيت: بهلێ »ناسر حهسهن« رێڤهبهرێ گشتي ل وهزارهتا رهوشهنبيري،ههولدايه ئهڤێ رۆمانێ بكهته فلم لێ تاكو ئهڤرۆ نهشيايه رهزامهنديهكا فهرمي وهربگريت، ب بههانهيا وێ چهندێ كو هندهك ژ كهسايهتێن ڤێ رۆمانێ د ساخن. ديسان دبێژيت مه ئهكتهرێن باش ژي ههنه و شيانێن وان د ئاستێ پێدڤي دانه كو ب رۆلێ ڤان كهسان راببن. ل دۆر پروژێن ئايندهي يێن نڤيسهري ديار دكهت كو نوكه رۆمانهكا دي يا ب دووماهيك ئيناي كو ل ژێر ناڤێ »بركانا ههكارييا« كو تێدا بهحسێ وێ پلانا دڕندانه دهێته كرن ئهوا ل سهر دهستپێكا پهيدابوونا شورهشا گولانێ پهيدابوي كو زۆربهيا روودانێن باسكري ئهون ئهوێن ل دهڤهرا ههكارييا هاتينه روودان. دبێژيت: من ئهو رۆمانه يا ب ههر دو زمانا( كوردي- عهرهبي) نڤێسي و نێزيكي »150 لاپهرايه« و چاپكرنا وێ ژي دێ مينيت ل سهر شيانان كانێ دێ كي هاريكاربيت د چاپكرنا وێ دا. دیالێكتا كرمانجی چهوا دێ ههبوونا خۆ سهلمینیت؟ ... 2-2عهبدولكهریم مستهفا
ههڤپهیڤین و دانوستاندن ل سهر وێ چهندێ كا تا چ راده دیالێكتا كرمانجی خودان سامانهكێ هزری و رهوشهنبیری یه، د ئهنجام دا مرۆڤ تۆشی خهمۆكیێ دبیت ب چاڤ خشاندنهكێ ل پرتووكخانهیهكێ ئهڤ چهنده بۆ مرۆڤی دیار دبیت، چێدبیت هندهك خهمخۆر ههبن خۆ ب خودانێن ڤی بابهتی دزانن لێ ب تنێ ل ڤێره و ل وێراهه هندهك رێزان د كۆڤارو رۆژنامهیان دا بنڤیسن، ئهوژی ب تنێ وهكی ههرجار ئاماژه پێدانه، بێ كو بڕیارهك یان پێنگاڤهك بهێته هاڤێتن، ژ بهر كو مه پهیڤا بڕیار بكارئینا لهوڕا دێ ئاماژێ دهمه نموونهیهكێ ل سهر بڕیارهكا ب مفا و خوجه ئهوژی ل سهر دهمێ رێنیسانسا فرهنسی دهستهكهك ههبوو ب ناڤێ دهستهكا(لاپلیاد) كو ژحهفت ههلبهستڤانان پێك دهات ئهوان بڕیارهك ب وێرهكی وهكو بهیاننامهكێ دهرئێخست ئهوژی كو زمانێ فرهنسی زمانهكێ لاوازه نهشێت د گهل گۆرانكاریێن شارستانیهتێ ب رێڤه بچیت، ئهڤهژی ژ ئهنجامێ ههژارییا نڤیسین و پرتووكخانهیا فرهنسی بوو، لهوڕا ئهوان ههولدان ب مفا وهرگرتن ژ كولتۆرێ یۆنان و رۆمانی زمانێ فهرهنسی دهولهمهند بكهن و ژشاكارێن وان پهیڤێن نوو دارێژن كو دگهل زمانێ فرهنسی بگونجن، بێ گومان دگهل رهسهنایهتییا زمانی نووڤهدیتن زۆر یاپێدڤییه و ههولهكا رهوایه بۆ دهولهمهندكرنا ههر زمانهكی.ههلبهت ئهڤرۆ دیالێكتا كرمانجی یا دبن فشارهكی ڤه و رۆژ بۆ رۆژێ ئهڤ فشاره ب هێزتر دبیت، ئهگهر ب ڤی ئاوایی بیت نهدووره ئهڤ دیالێكته ب تنێ ببیته زمانێ ئاخڤتنێ نهك یێ نڤیسینێ، مهرهم نهئهوه كو بێژین ب هیچ شێوهیهكی چ بزاڤ و لڤینێن هزری و رهوشهنبیری دڤێ دیالێكتێ دا نینن، بهلكو ب خۆشحالی ڤه دو رۆژنامهیێن رۆژانه و دگهل چهندین كۆڤارو حهفتینامهیان ل دهڤهرامه دهر دكهڤن، لێ ئهڤ چهنده ب تنێ بهس نینه، چونكی بۆ مه دیاردبیت كوهندهك فاكتهر ههنه كارتێكرنێ ل دیالێكتا كرمانجی دكهن كوجۆره لاوازییهكێ ب خۆڤه ببینیت مهزن دبێژن:(گرارا روهن ژكێم دانی یه) ئانكو نهبوون و كێماتییا دهزگههێن چاپ و وهشانێ ئهڤێن ههین ژی یێن خرش بووین دهركهفتنا پرتووكهكێ یان دووان د سالێ دا چ ڤالاهییان پڕناكهن، ئانكو ئهڤ دهزگههه ناڤێ چاپ و وهشانێ ل سهر خۆ راكهن باشتره، سهرهرای وێ چهندێ كو ههتا نوكه مه چ دهزگههێن وهرگێرانێ ل دهوكێ نین، نهبوونا وهرگێران و پهیداكرنا پرتووكێن هزری و فهلسهفی و زانستی، واته دیالێكتا كرمانجی هێشتا نهبوویه زمانهكێ زانستی.
راسته باژێرێ دهوكێ ژ لایێ بلندكرنا بالهخانهیان و هندهك لایێن دی ڤه یا پێشكهفتی یه، لێ ژ لایێ بزاڤا نڤیسین و وهرگێرانێ ڤه یا لاوازو درهنگ ڤهمایه، ب بهراوردی دگهل پارێزگههێن دیێن ههریمێ ل سهر ئاستێ ناڤخۆیی و بێی كو بهراوردیێ دگهل وهلاتهكێ دی بكهین ل سهر ئاستێ ژدهرڤه. ههتا نوكه د باژێرێ دهوكێ دا چ كهنالێن ئهسمانی نینن كو پروگرامێن وێ ب دیالێكتا كرمانجی بهێنه پهخشكرن، ئهم دبینین كو ل پارێزگههێن دیێن ههرێمێ ب كێمی ڤه ههر پارێزگهههكێ دو كهنالێن ئهسمانی ههنه، ئانكو ژمارا وان كهنالێن ب دیالێكتا سۆرانی دهێنه پهخشكرن ژ پێنج كهنالان دبۆرن رێژهیا بكارئینانا دیالێكتا كرمانجی دڤان كهنالان دا زۆر یاكێمه بههراپتر دخواندنا دهنگ و باساندا دگهل دیالێكتا خۆ بكاردئینن. ئهڤه هندهك فاكتهر بوون كو هێزا دیالێكتا سۆرانی بهرامبهر دیالێكتا كرمانجی دیار دكهن،ئهڤجا ئهڤه پشت گوه هاڤێتنهك بیت ژلایێ حكومهتێ ڤه یان ههرئهگهرهكا دی بیت،لێ ئهگهرا مهزن و سهرهكی كهسێ دهڤهرامه ب خۆیهدهمێ كهسهك ژپارێزگههێن دی دهێته دهوكێ ئهگهردهه كهسێن كرمانجی ل وێرێ ههبن ئهڤ ههردهه كهسه دێ ههولدهن ب زمانێ وی كهسێ ژدهڤهرهكا دی هاتی باخڤن، ئهڤجا ئهڤ كهسه كورد بیت یان ژی عهرهب بیت . ژلایهكێ دیڤه باژێرێ دهوكێ ب باژێرێ زهنگینان دهێتهناسین، سوپاس بۆخودێ كوهژمارهكا زۆرا دهولهمهندان تێداههنه دگهل وێ بزاڤا بازرگانییا ڤی باژێری پێدڤیه باژێرێ دهوكێ مهلبهندێ كۆمڤهبوونا ههمی نڤیسهر و تۆرهڤان و زمانزان و وهرگێرێن د سنورێ دیالێكتێدا ههین . لێ ههتا نوكه كهسهكێ ژدهولهمهندان پشتگیرییا خۆ بۆ دهزگهههكێ چاپ و وهشانێ یان پرۆژهیهكێ وهرگێڕانێ دیارنهكریه وهاریكاری ودهست پێشخهری نهكریه، دهڤهرامهدا هندهك حهزژێكهر و خهمخۆرێن پرتووكخانه یا كرمانجی ل دووڤ پرتووكێن باش گهریاینه دبیاڤێن جودادا ب مهرهماوهرگێرانا وان بۆ زمانێ كوردی، ئهگهردهستپێشخهری وهاریكارییهك ههبیت ئهڤ كاره دێ خزمهتهكا باش پێشكێشی پرتووكخانهیا كرمانجی كهت، ب ههڤسوزی وهاریكاریكرنێ دگهل پرۆژه و كارێن نڤیسین و وهرگێرانێ دێ شێین ئاستێ پرتووكخانهیا خۆ پێش ئێخین، مهباوهری ههیه كو د سنورێ دیالێكتا كرمانجی دا كهسێن لێهاتی و بسپۆر ههنه هاندان و پشتگیریكرنا ڤان كهسان بۆ نڤیسین و وهرگێڕانێ دێ بزاڤا هزری و رهوشهنبیری و زانستی ل دهڤهرامه بهرهڤ قوناغهكا گهشترچیت ب ڤێ چهندێ دیالێكتا كرمانجی دێ هێزو ههبوونا خۆ سهلمینیت. دیالێكتا كرمانجی چهوا دێ ههبوونا خۆ سهلمینیت؟ ..... 1-2عهبدولكهریم مستهفا
زمان دیاردهكا كۆمهلایهتییه، ئامرازهكه بۆ تێگههشتن و ژههڤدو نێزیك بوونێ ،كو زمانه تاك گههاندیه تاكی و كۆم پهیداكری، زمانێن ههمی جیهانێ دههمان پلا پیرۆزیێ دانه سهرهرای هندێ كوههر نهتهوهك زمانێ خو ژ زمانێن دهوروبهر پیرۆزتر دزانیت ژ ئهنجامێ بهرفرههبوونا جڤاكێ مرۆڤایهتیێ زمان ژی بهرفرههبوون ههر زمانهك دبیتهچهند دیالێكت وشێوه دیالێكت وگۆڤهر ،لێ ئهڤه وێ چهندێ ناگه هینیت كو په یوهندیا وان دگهل ئێك نامینیت ،لێ دیاره دناڤ زمانێ كوردیدا بهروڤاژی زمانێن دیتر پهیوهندیا دیالێكتان د گهل ههڤدو دهێته بڕین، ئهوژی ب سهپاندنا ئێكێ سهر یادیتر ئانكو دیالێكتا خۆ بهێله وب دیالێكتهكادی باخڤه وبنڤیسه ئهرێ ئهڤه لێك نێزیكبوونه یان ژئێك دووركهفتنه؟
دراستی دا بڕیاردان ل سهرسهپاندنا دیالێكتهكێ ل سهر دیالێكتهكا دیتر كارهكێ نهرهوایه بهلكو پێدڤیه زمان ب خۆ ب دهربازبوونا دهمهكێ درێژ ڤێ بڕیارێ بدهت، ههستكرن ب پیرۆزییا نهتهوایهتیێ و ب هێز ئێخیستنا ئهڤێ ههستێ دڤێت ههستا وێ چهندێ ژی ههبیت كو دیالێكت وشێوه دیالێكت و دهڤۆك چقێن زمانی نه نابیت ژێ بهێنه بڕین، دهمێ ئهم تهماشهی زمانی كوردی دكهین ب دیتنهكا مێژوویی دبینین كو دسهردهمهكی دا سهردهمێ جزیری وخانی دیالێكتا بادینی زمانێ ئاخفتن و نڤیسینی بۆ لێ پشتی ڤی دهمی زمانی ب خۆ دیالێكتهكا دی ههلبژارت گۆرانكاریێن سیاسی و دهربازبوونا دهمی ئهڤ چهنده دیار كر كو ئهوژی دیالێكتا سۆرانی بۆ یا سهر دهمێ نالی و سالم و كوردی . ئهڤرو دیالێكتا سۆرانی زمانێ پرانییا وهزارهت و فهرمانگههێن میری یه ل چار پارێزگههان ب تنێ پارێزگهههك نهبیت كو ژ بچووكترین تا مهزنترین فهرمانگهه زمانێ خواندن ونڤیسینێ ب ڤێ دیالێكتێ یه ئانكو دهستههلات یا ڤێ دیالێكتێ یه ژلایی سنۆرێن جوگرافی و دهستهه لاتێ ڤه ئهڤ دیالێكته یا سهپاندی یه واته دهستههلات یا زمانی دكهزێخیت و ب تنێ چقهكی دهێلیت ئهڤه ژ لایهكی ڤه ، ژلایهكێ دیڤه ئهو ژلایێ بزاڤا رهوشهنبیری و نڤیسینێ ڤه چهندههان ساله ل پێشیا مه دچن ، ئهو بزاڤا نڤیسینێ یا دسنورێ ڤێ دیالێكتێ دا هاتیه كرن فاكتهرێ پاراستنا ڤێ دیالێكتێ یه ،نهۆ باژێرێن سلێمانی و ههولێرێ خودانێن چهندین پرتووكخانهیێن مهزنن كو رێژهیا زێدهبوونا پرتووكێن كوردی دناڤدا یا بلنده ورۆژ بۆ رۆژێ زێدهتر لێ دهێت ئهوژی ب سهدهما زۆر یا ههبوونا دهزگههێن چاپ و وهشانێ و دهزگههێن وهرگێرانێ كو د بزاڤا بهردهواما نڤیسینی دانه ب پشت راستی دبێژم خهلكێ وان پتر حهز ژ خواندن ونڤیسینێ دكهن ژ دهڤهرامه، خوێندهڤانێ وان ژی ب ساناهی دشێت خۆ د ههر تشتهكی بگههینیت ب مفا وهرگرتن ژ ژێدهرێن ب دیالێكتا خو، ئهڤجا چ د خومالی بن یان ژی د وهرگێرای بن ههروهسا دسیستهمێ پهروهرده وفێركرنێ دا پرۆگرامێ خواندنێ ل هه ولێر و سلێمانیێ تنێ ب سۆرانی یه ، ل دهوكێ ههر قوناغهكی ب شێوهكی دخوینن و دهندهك قوناغاندا تێكههل دبیت ئانكو قوتابیێ مه یێ بێ بههره ژ فێركرنهكا رهوا. ههروهسا ل سهر ئاستێ زانكۆیێ ژی ئهو ڤهكۆینین دهرچونێ یێن قوتابیان بهرچاڤ وهردگرن وگرنگییهكا تایبهت پی ددهن گهلهك ژ ناڤ ونیشانێن وان ڤهكۆلینان دهێنه ههلبژارتن وهكو پرتووك دهێنه بهلاڤكرن ئانكو ههمی تشتهكی بهایێ خۆ ههیه و گرنگی پێ دهێته دان ئهڤهژی باشترین رێكن بۆ سهرئێخستنا پهیڤێ وگهشهكرنا وێ. دسنورێ ڤێ دیالێكتێ ب وێ بزاڤا رهوشه نبیری ونڤیسینێ و تا رادهكی دهولهمهندبوونا پرتووكخانهیا وان كهسهكێ رههوانبێژ و پهیڤپارێز پهیدابوویه. قوتابیێ وان د پرۆسهیا ساناهییا فێركرنێ دانه چونكی ب زمانێ خێزان و جڤاكی د خوینن و دئاخڤن. ئهڤ بزاڤا وان یا نڤیسین و وهرگێرانێ ژ لایهكی ڤه و ژلایهكێ دیڤه زمانێ دهستههلاتێ دیالێكتا سورانی سهپاندنهكه ل سهر خهلكێ ههرێمێ كو د ههر دان و ستاندنهكێ دا پێدڤیه ب ڤی دیالێكتێ باخڤی و دروسته ب عهرهبی ژی باخڤی لێ ب بادینی ب هیچ رهنگهكی نابیت چونكی ئهو تێناگههن !!؟ نووكرنا ههروههر ل جهێ ئاڤاكرنهكێ مال وێرانكرنهك دا هوزانێ..!2010-11-07
ئهڤرۆ، سينهم خان چێي: شعبان سلێمان ئێكه ژ وان هوزانڤانێن ناڤدارێن باژێرێ دهوكي، كو جهێ خوه دناڤ خهلكهكي دا كريه و گوهدارێن باش بۆ هوزانا وي ههنه ناڤبري د ديدارهكێ دا بو روژنامهيا ئهڤرۆ ل دۆر بارێ هوزانێ و ئهو گێژهڤانكا نوكه هوزان كهتيه تێدا و چارهنڤێسێ گرۆپا نووكرنا ههرو ههر و شێوازێ هوزانا هايكو و..هندهك بابهتێن دي بوچوونێن خوه دهربرين. ل دهسپێكێ سهبارهت ئهو بێدهنگي و لاوازي و نهمانا گرۆپا نووكرنا ههر و ههر شعبان دبێژيت: ب بوچوونا من ئهڤ گرۆپه، ههر ژ ناڤێ وێ تشتهكێ نهيێ دروست بوو نووكرنا ههرو ههر و نووكرنه ل سهر دهستێ ڤان چهند كهسان، ژبلي وێ چهندێ كو داخازا وان نووكرنا ههرو ههره لێ ئهڤ چهنده يا د ناڤبهرا چهند كهسهكان دا ئاسێ كري و ئهون خودانێن وێ، ههر وهكي ل دهوكێ چ كهسێن دي ناهێن نوو كرنێ بكهن. چونكي ئهڤه بريارا خهلكي يه و نابيت هوزانڤان ڤێ بريارێ بدهت، مادهم خهلك حهز ژ من دكهن دياره ئهز خوهشي و نهخوشيێن خهلكي بو دكهمه پهيڤ و هوزان ونان و جارهكا دي پێشكێشي وان دكهم، دياره ئهڤ رێبازا ئهز ل سهر دچم (رێبازا هوزانا پهياما ڤهكري يا هوزانێ) يه ململانێيه دگهل هوزانا نووخازي و يا نێزيكي خهلكي دبيت دگهل ڤێ چهندێ ژي ناڤبري دبێژيت: هوستاكاري و شارهزايا ئێكێ وهكي محسن قۆچاني دو بهرامبهر و سێ بهرامبهري يا منه و لهو دێ ب دلهكێ ڤهكري بێژم قۆچان ئێكه ژماموستايێن من. لێ دهمێ خهلك پتر د هوزانا من بگههيت ئهو ل سهر رێباز و شێوازێ هوزانێ يه. ل دۆر شێوازێ هوزانا هايكو بهرێزي گوت: دهمێ ئهم هاتين مه عهرشێ هوزانا نووخاز ههژاند و مهگوتێ ئهگهر هوون نهشێن ژ ديوارێن نڤيسهران دهربكهڤن ئهم دشێن بچنه د ناڤ خهلكي دا و خوه دگهل ههمي تهخێن جڤاكي بگونجينين و حهز ژ مه و هوزانا مه بكهن و شعرا مه تێرا ههمي تهخان بكهت. و ئهز دبێژم نووخازي بتنێ ل سهر هوزانێ ناهێته كرن پێتڤيه ئێكهم جار كهسێ نووخاز د ناخێ خوه دا يێ نووخاز بيت. و ڤێ گوتنێ دوپات دكهمه ڤه كو يێن ههلوهشياي و نهمايه و ههر كهسهك ژوان ب كارهكي ڤه مژيل بوويه. شعبان سهبارهت گرۆپا نوو يا كومولا گهنجێن هوزانڤان دبێژيت: دهمێ ل دهسپێكا دامهزراندنا ڤێ گرۆپي من شيرهتهك ل گشت ههڤالان كر كو دهشيار بن هزرو بيران قهدهغه نهكهن واته بلا گرۆپ ژ ههر كهسهكێ پێك بهێت و چ كهسهكي ڤيا ژ چ لايهنكێ بيت بهێته دناڤ گرۆپي دا وكێماسيا شێوازان نهكهن، چ گرۆپان ل سهر بنياتێ شێوازان پێك نهئينن. كهسێن ب ڤي شێوهي دڤێت بێژن ئهم يێن هاتي و كهسهكێ دي پشتي مهناهێت و ئهم خودانێن ههر تشتهكينه. سهبارهت باوهريا هزرڤاني ب خهلكێ دهڤهرێ د بوارێ ئهدهبي دا دبێژيت :كيژ وان كهسێن ئهڤرۆ ل دهوكێ خوه ب ماموستا و هوزانڤانێن مهزن دهژمێرێن شياينه ل پرانيا باژێرێن كوردستانێ ب ههر چار پارچان ڤه بهر بهلاڤ بن ژ ههريمايهتي ببنه كوردستاني وژ كوردستانيهتێ ببنه جيهاني. ناڤبري ئهو چهنده ژي خۆيا كر و گوت :ئهگهر راستيا وان ئهو بيت بنياتێ شعرا كلاسيك ب ههرفينن شورشهكا وێژهي پهيدا بكهن لێ راستي(خهلك بو هوزانێ) كره د قالبهكێ وهها دا كو ئێدي خهلك ژ هوزانێ رهڤي، ل جهێ ئاڤاكرنهكێ مال وێرانكرنهك بو هوزانێ ل دهوكێ پهيدا كر و ئهگهر ژي مهرما وان پێ بنياتهكێ ئاڤاهيێ هوزانێ پهيدا بكهن، كو كهسێ وهرگر ژێ هزر بكهت و ههستێن وان بلڤينن، ئهز باوهرم ب پێچهوانه يێ وهل هوزانێ كري كو وهرگر ژێ دوور بكهڤيت حهتا روژهك هات هندهك كهسان مرنا هوزانێ ل دهوكێ راگههاند. شعبان هندهك ئارمانجان ل پشت پێك ئينانا گرۆپي ديار دكهت و دبێژيت :ب بوچوونا من هندهك ئارمانج ل پيشت دروست بوونا گروپێ يێن ههين ئهو ژي ئهڤ كهسه وهكي ماموستا خوه بو رێبازهكێ بدهنه نياسين، ههر چهنده ئهڤ رێبازه بهري سهدها سالان يا ل ئهوروپا پهيدا بووي و ل سالێن شێستان و پێنجيان يا هاتيه دناڤ عهرهبان وشني ل سالا 1992 ئهڤ ههڤاله يێن هشيار بووين كو ئهڤ جۆري هوزانێ يا ههي و بو خوه تهقليدا وان يا كري ههروهسا ژي دبێژيت: ب دانانا ڤي گرۆپي بو وان دڤيا بو خوه مێژوويهكێ پهيدا بكهن وهك نووخازێن بههدينان، خالهكا دي ئهڤه ئهو كهسن يێن دڤێت ب هرزا ماركيسي و لينيني جڤاكي بگوهرن، ههر چهنده شكهستنا ڤێ رێبازي يا ل بهر چاڤێن وان خويا بووي لێ دڤيا خوه بدهنه نياسين كهسێن باشتر ژ ههمي كهسهكي ل كومهلێ دا يێ كومهلێ بهرف ماديهتێ و كهلتورهكێ سياسي يێ نويژهن دبهن، ئهڤ هزره گرۆپا نووكرنا ههرو ههر كري ئێكسهر هزر د دژايهتيا تێگههێن ديني و نهتهوهي و كهلتوري دا كر وهكو هزرهكا ماركيسي، لهوما كهتنه د خهلهتيێ دا و نهشيان نووياتيێ د كهلتورێ مللهتي و ديني و پيروزيێن نهتهوهي دا بكهن و خوه وهكي ماركسي بدهنه نياسين و نهشيان ژي ناخێ خوه و هوزانا خوه ژي نوو بكهن، كو د بنيات دا ئهڤ هزره هزرهكا روژ ئاڤاييه دژي ئيسلامهتيێ يه. ژبهر كو چ ژ ڤان ئارمانجا بدهست وان ڤه نههات نووكرنا ههرو ههر د نێزيكهكا گهلهك نێزيك دا يا ههلوهشيايه لێ دێ ب تمامي ههلوهشيت. سهبارهت بوچوونا محسن قۆچان يا كو دبێژيت شعبان سلێمان هوزانێن سالێن حهفتێيان دنڤيست دبێژيت: مخابن ئهو نووخازيا ئهڤ مرۆڤه پێ د ئاخڤن گهلهك يا كهڤنه. ئهگهر ئهز هوزانێن سالێن حهفتيان بنڤيسم، ئهو يێن بهري سالا 1866دنڤيسين لهوما ههر دهم دبێژن نووكرن دهوزانێ دا هونهره بو جوانيێ ژلايهكێ دي ڤه دابرين و پهيدا كرنا تهم مژێ يه، لێ بهري چهند سالان ئهڤ چهنده يا بهلاڤ بوي بناڤێ پارناسي (ئهدهب ژبو ئهدهبي) رامبۆ و بودلێر وخهلكهكێ دي يا پهيدا كري ههروهسا چهندين خالێن دي يێن كو نووخاز ل سهر ڕادوهستن بهري چهندين سالان بهلاڤ بوينه. ئهگهر ل سالێن حهفتيان نووخازي پيچهك هاتبيته دناڤ هوزانا كوردي دا ماموستا موئهيهد تهيب و پاشي بهدرخان سندي وپاشي فهيسهل عهبدولرهحمان شني كاك محسن پاشي سهلمان كوڤلي و هندهك كهسێن دگههنه ڤي كارواني. ههروسا شعبان سلێماني سوپاسيا محسن قۆچاني كر ژبهر كو دبێژيت »ئهز نابێژم شعبان هوزانڤان نينه« چونكي كهسێ ماف نينه كهسهكي بكهته هوزانڤان و ئێكي بكهته نه هوزانڤان، زۆر يا خهلهته ئهو دهمێ هوزانڤان ل جهێ خوه دبێژيته كهسهكي تو هوزانڤاني يان تو نه هوزانڤاني ؛ شعباني ڤيا بهرسڤهكێ ئارستهي ماموستا هزرڤان بكهت و گوت: تانوكه دو ڤهكولينێن دهرچوونێ ل سهر هوزانێن من هاتينه دروست كرن و ماموستايهكێ ئهمريكي ب ناڤێ (ئدوهرد) يێ هاتي چهند هوزانڤانهكێن ژێ گرتي بۆ ڤهكولينا خوه يا ماستهرێ ژ وان (نالبهند، جگهرخوين، ماموستا بهدرخان سندي) يێ چارێ ژي ئهزم. لێ ئهز ژي دێ پرسيارهكێ كهم كا ئهو نڤيسنێن ل سهر هوزانێن هزرڤاني هاتينه كرن كو ئهگهر هاتبنه كرن چهند گرنگيا خوه ههيه بو قوتابيێن زانكويێ كو سوبههي پشت بهستنێ پێ بكهن و مفاي ژێ وهربگرن؟ نووخازي ب ڕامانا ههلوشاندنا ههمي هزرو بيرێن بهرێ و يێن ديني و سياسي و جڤاكي و..هتد دهێت ئهگهر ئهڤ كهسه ژ لايێ كهسهكێ ديندار بيت و ژ لايهكي ڤه كهسهكێ حزبي بي و ...هتد دێ چهوان نووكرنهكێ كهت، لهوما ئهز دبێژم شێوازێ هايكو دێ پێش كهڤيت و ئهڤ جورێ دي يێ بهرب لاوازي و نهمانێ دچيت. ئهگهر نڤيسهر نڤيسهر بان و ب جورئهت نڤيسيبان ئهڤرۆكه گرۆپهك بناڤێ ههلبهستڤانێن گهنج دروست نهدبوو و ئهز دبێژم (ئهڤ ئهو گرۆپه يێ هاتي ڤێ هوزانێ ژ نهمانێ خلاس بكهت) ئهڤجا ل سهر رێبازا من بيت يان يا ههر كهسهكێ دي بيت.جارهكا دي شعبان سلێمان گۆت: دهمێ هزرڤان دبێژيت ئهز بو ئافهرينێن خهلكي شعرێ نانڤيسم. ئهو دهرمانێ چ ژێ نههاتنا وي يه، ژ لايهكێ ديڤه دهمێ كهسهك هوزانێ دبێژيت نابێژيت من ئافراندن يا كري و كهسهك نهشێت پشتي من چ بنڤيسيت يا ژ ههميان گرنگتر ئهوه هوزانڤان دێ هوزانا خوه خوينيت خهلكي ڤيا دێ دهستان قوتيت ونهڤيا دێ رهدا وي كهن . ل دۆر ڤان كهسان ژي ناڤبري دبێژيت: ئهحمهت ياسين يێ بهرزهيه وتريفه دۆسكي نهبتنێ يا ب جورئهته بهلكي ئهو ب خوه جورئهت ههمي يه، بلند محمد گهلهك يێ كێمه لێ تشتێ وي يێ باشه، ههلگورد قهار لاوهكه ب بوچوونا من خودێ يێ داي دا خزمهتا هوزانێ بكهت ل دهوكێ، صديق شهرو ماموستايهكه كو يێن وهكي مهرد ل دهوكێ دبياڤێ هوزانێ دا پهيدانابن. پتريا دهقێن شانۆيا كوردى د بيانى نه2010-11-11
كاروان سهباح غهفور تارق ئاكرهي ل سالا 1962 ل باژێرێ ئاكرێ هاتيه سهر دونيايێ. ل سالا 1983 پهيمانگهها هونهرێن جوان ل مووسل تهمام كريه و ل سالا 1986 ل ههمان پهيمانگههـ وهكي ماموستا دهست ب كار دبيت. پشتي هنگي ب ئهگهرێ كاودانێن سياسي حوكمێ گرتنێ و ب دار ڤهكرنێ بۆ دهێته دان و خۆ رزگار دكهت و بهرهف كوردستانێ دهێت و ل 1/1/6991 وهكي ماموستا ل پهيمانگهها هونهرێن جوان ل ههولێرێ دهێته دامهزراندن و نوكه سهرۆكێ بهشێ شانۆ يێ ل ههولێرێ. نێزيكي 70 شانۆگهريا نمايش كرينه، ههروهسا بهشداري د چهندين فلم و زنجيرهيێن درامايێ دا كريه و نوكه د دو درامايان دا بهشداره و ئێك ژ وان درامايێن ب ناڤ و دهنگ (گهردهلوك)ه. سهباره مێژوويا شانۆيێ ماموستا تارق دهسپێكا شانۆيا جيهاني بۆ دهسهرهمهكێ دوورودرێژ دزڤرينيت و دبێژيت: فيرعهونيێن مسري كۆمهكاچيرۆكان ههبويه كو لڤين و دراما تێدا بو هاتيه نمايش كرن، پشتي هنگي يۆنانيێن كهڤن ل سهردهمێ (ديۆنسيۆس)ي كو دڤي دهمي دا كۆمهكا سرودان ههبوون بهحسێ سوپاس گوزارييا خوداوهندان دكرن و شانۆيێ خزمهتا مرۆڤايهتيێ كريه ئهڤه ئێكهم پێنگاڤ بوو بۆ پهيدابوونا ئهكتهري ل سهر شانۆيێ دياركري و ئهڤهژي دهسپێكا مێژوويا شانۆيا جيهاني يه، پشتي هنگي ل سهر دهستێ (ستوفۆكليس و ئهسخيلوس و يوربيدس)ي ئهگتهرێن شانۆيێ دهێنه زێدهكرن و دهق هاته نڤيسين و شانۆ ل چهژنێن (ديونسيۆس)ي وهكي كهرنهڤالهك دهاته پێشكهيش كرن. ل دۆر مێژوويا شانۆيا كوردي ئاكرهي دبێژيت: پشتي هاتنا هندهك ژ رۆژههتناسان ب تايبهت ئهوێن سهرهدانا كوردستانێ كرين دانا كۆمهكا شهپۆلان د گهل خوه ئينان و ل دهسپێكا سهدێ بيستێ ئهو سهردانێن قهشهيێن مهسيحيان يان ئهو كهسێن كو ژلايێ ئابوري ڤه باشبون سهرهدانا دهرڤهكرن و زڤرينهڤه شينوار و داب و نهرێنيێن بياني ل جهێ خوه هێلا، لهوما بزاڤ كرن ڤي جۆرێ هونهري وهكي دهسپێك بينه دناڤ كۆمهلگهها كوردي ب تايبهت دناڤ مهسيحيا دا كاريگهريا خوه ههبوو و بويه پێنگاڤهك بۆ دروست بوونا مێژوويا شانۆيا كوردي نهك شانۆيا كوردي چونكو مه ب ڤي ئاوايي شانۆيا كوردي نهبويه. ههروهسا ل دۆر تهكنيكا شانۆيێ دبێژيت: تهكنيكا شانۆيا كوردي نۆكه باشه چونكه ئهم نوكه ل 2010ێ دا دژين ب ئهگهرێ وێ يهكێ كو زۆربهي شانۆكارێن مه سهرهدانا دهرڤه كرينه ومفا ژ پێشكهفتنا دهرڤه ديتيه. ئهگهر نه بهري راپهرينێ ههتا سالا 2003 مه گهورينهكا گشتي ل سهر ئاستێ كوردستانێ ههبو ئهوێ تهماشهي مێژوويا شانۆيا كوردستانێ كربيت دێ تێبينيا ڤێ چهندێ كهت كو كهرهسته ههمي د كهڤن بون تنێ سيستهمێ رۆناهيێ نهبيت ئهوژي حكومهتا مهركهزي ژ دهرڤه كێشابوو بۆ هۆلێن خوه. ئهگهر نه دشيان شانۆگهريهكا (ئيتالي- فهرهنسي- ئهلماني) ببينن جونكو شێواز و ديكور و جوله و رهفتاركرن دگهل دهقي و كهم و كوريا جياواز بويه. تارق ئاكرهيي: ئهگهرێن بكارهێنانا تێكستێن بياني دزڤرينيته وێ يهكێ كو كوردان نڤيسهر دبياڤێ نڤێسنا شانۆيێ دا كێم بن ههين ژبهر هندێ نه چار دبن بهرهف دهقێن بياني ڤه د چن. و ل سهر دهمێ رژێما ژناچوي ئهم د نهجار بوين كو هندهك دهقێن تايبهت بكار بينين داكو پهياما مه بگههيت نهخاسمه دياركرنا زولمێ و ستهمكاريكرنا كوردان لهوما دوي سهردهمي ژي دا دهقێن بياني ب هندهك دهستكاريان ڤه ب كار دئينان و مه پێشكيشي خهلكي دكر. شانۆكار تارق لدۆر رولێ بينهري دبێژيت: بينهر ناگههيته ئاستهكي وهسا كو رۆلێ وي بهێته بهرجاڤ كرن. و ههبوونا نووكرنێ و تهكنهلۆژيا رامانا وێ ئهو نينه كو كارتێكرنێ ل سهر شانۆيێ بكهت. ههروهسا دهمێ سينهما دروست بووي چ ژ راديۆێ يان شانۆيێ كێم نه كر. چونكو شانۆيێ بينهر و خهلكێ خوه يێ ههي، لێ ئهگهر بابهت و كار و چوونێن دهێنه پێشكێشكرن تورهبونهك ل دهف خهلكي بهرامبهر شانۆيێ دروست كر و دياره كو پهيوهندي ب كێشهو بابهتێن خهلكي ڤه نهبوو. ڤيچا لڤێره بابهتهكێ گهلهك گرنگ ههيه شانۆ دناڤ خهلكي سهرههلدايه دايه شانۆ وهكي ماسيێ يه و خهلك ژي ئاڤه ئهگهر ژ ئاڤێ دهركهت دێ مريت. ل سهر دهمهكێ وهسا لێ هات بۆ خهلكي ههست ب ههبونا كێشهێن خوه دكرن چونكو دهمێ شانۆ دناڤ خهلكي سهرههلدهت پێدڤيه ئێش و ئازار و خوهشي و نهخوهشي يا دياربكهت ئهگهر شانۆ ژ خهلكي دووربكهڤيت هنگي بينهر ژي دێ دووربيت و كێم بيت. ل دۆر كێميا ههبوونا ئافرهتا ئهكتهر ديار دكهت كو رێژا ئافرهتان د شانۆيێ دا ياكێمه و كێم بهشداري كرنا ئافرهتێ بۆ لايهنێ داب و نهريتان دزڤريت ب تايبهتي ل ههولێر و دهۆكێ، لێ ل سلێمانيێ ب بهروڤاژي ڤێ چهندێ يه كو كێشهيا ئافرهتان ههر نينه د شانۆيان دا. نها ب كێمي دبيني كو ئافرهتهك كهمانێ بژهنيت يان ئامێرهكێ دي بهحسێ (تارا جاف)ي ناكهم چونكو ئهو تاكه. ئهگهر تهماشهي پهيمانگههێن كوردستانێ بكهين كو رێژهيا ئافرهتان تێدا زۆره و ههر دهمهكا تهمام بكهن دێ ل مال روونن و تنێ دێ ل فيستهڤالا هونهرێن جوان بينين ئهوژي ب كێمي دێ ئێك (كهمانهكێ) بژهنيت. قوتابيهكێ ئهمريكيى يێ ڤهكۆلينهكێ ل سهر ههلبهستێن كوردى دروست دكهت2010-11-25
ئهڤرۆ/ ئازاد مستهفا ئهلبێرت مێكن قوتابيهكێ ئهمريكي يه و دهرچوويێ پهيمانگهها زانستێن زمانهڤاني يا پراكتيكي يه ل ئهمريكا، ئهو ب خوه ژي خهلكێ نيوجرسي يه و كوردا ژي ناڤێ وي كريه (هشيار)، و نوكه ژي ل كوردستانێ يه و يێ دهست ب كومكرنا ههلبهستێن كرمانجي دكهت داكو ڤهكۆلينا خوه يا ماستهرێ ل سهر چێبكهت، د ديدارهكێ دا بۆ رۆژنامهيا ئهڤرۆ..دبێژيت: بهري دو سالان من دگهل رێكخراوهكاNGO يا ئهمريكي كار دكر و درێكا وان ڕا ئهز هاتمه كوردستانێ و بتايبهتي ئهز ل دهڤهرا بههدينان بۆ ماوهيهكێ درێژ مام. و پشتي ئهز ل ڤێ دهڤهرێ شههرهزا بوويم ئهز فێري هندهك ژ زمانێ كوردي ژي بووم و من زۆر حهز ژ ڤي زماني كر، من برادهر و ههڤال ل ئهمريكا ههنه كوردن و ههر وان ژي ناڤێ من يێ كريه (هشيار) ژبهر كو من زمانێ كوردي دزاني و تێدگههشتم، پشتي ئهز زڤريمهڤ ئهمريكا من جارهكا دي بهردهوامي ب خاندنا خوه دا ب تايبهت خاندنا ماستهرێ و من ڤيا ئهز ڤهكۆلينا (بحپ) خوه ل سهر زمانێ ههلبهستا كوردي چێبكهم و بتايبهتي زمانێ كوردي و دهمێ من ئهڤ هزره دا يه مامۆستايێن خوه وان ژي زۆر پێ خوهش بۆ و رازيبوون، لهورا ل ههيڤا 6/0102 ئهز هاتمه ڤه كوردستانێ كو ههلبهستێن زمانێ كرمانجي كوم ب كهم و نهو ئهز موژيلي وێ چهندێ مه و من كومهكا ههلبهستڤانێن باديني ژي ههلبژارتينه وهكو ههلبهستێن ههلبهستڤانان (قهچاخ، شهمال ئاكرهيي، بهشير مزوري، دايكا داليايێ، شهعبان سلێمان، جولا حاجي، ئهمينا زكري، سهبري سلێڤانهيي، كهمال رهمهزان ئاكرهيي، سهگڤان هيدايهت، بلند محهمهد، عارف حيتو، مستهفا سليم، حهسهن سلێڤانهيي، هزرڤان، موحسن قوچان، سهلام بالايي، جهگهرخوين، بهدرخان سندي، موئهيهد تهيب، ئهحمهدێ نالبهند) كو ههميان كوم بكهم و ڤهكۆلينا خوه ل سهر دروست بكهم. ل سهر ههلسهنگاندن و گرنگيا ڤهكۆلينا وي ل ئهمريكا دبێژيت: براستي هێشتا من ههمي نهخواندينه و ههتا نهو بتنێ ئهز يێ كوم دكهم، بهلێ يا بۆ من ديار بووي كو مرۆڤێ كورد حهز دكهت دژيانێ دا بژيت ب ئازادانه و دێ ههول دهم كو تێكستێن وان ههلبهستان ب ئينگليزي ب دهست خۆ ڤه بينم داكو باشتر بچمه دناڤ ناڤهرۆكا وان تێكستان دا، ب ديتنا من دێ گرنگي پێ هێته دانان و ئهز يێ ل وێ باوهريێ كو دێ ڤهكۆلينهكا گرنگ بيت چونكي پێشدا بۆ من زۆر گرنگه و مامۆستايێن من ژي يێ ل سهر ڤێ هزرێ رازيبووين و وان ژي زۆر پێ خوهشه كو كارهكێ بڤي رهنگي بكهم. دهربارهي هاريكارێن وي ل كوردستانێ هشياري گۆت: شهعبان سلێماني و بهدرخان سندي ل دهسپێكي زۆر هاريكاريا من كر و زۆر ههڤالێن ههلبهستڤان ب من دانه نياسين ئهز برمه زانكويا دهوك و من زۆر مامۆستا ديتن و ئێك ژ وان مامۆستا (محهمهد بهكر) پلانهكا جوان دا هزرا من و جهێ سوپاسيێ بوو. سهبارهت مهزاختيێن وي ل كوردستانێ قوتابي گۆت: ئهو رێكخراوا من دگهل كار دكري ئهو وهكو دانا پارهي دگهل من د هاريكارن و دهمێ من ژن ئيناي گهلهك پاره بۆ من هاتن و دياري دانه من و ژ وان پارا نهو ل كوردستانێ يێ مهزاختنا خوه پێ دكهم. ل دوماهيێ گۆت: دبيتن بۆ ههيڤا 12 ئهز بزڤرمه ڤه و ئهو ههلبهستێن ئهز كوم دكهم ههميان دێ دگهل خوه بهمه ئهمريكا و ههر ل وێرێ دێ پتر ڤهكولينا خوه دروست كهم كو ل ژێر ناڤێ شيوازگهري دههلبهستا كوردي دا ل سالا 1950 ههتا ئهڤرۆ. |
ڤهكۆلين
چيرۆك
|